TÜRKLERİN TARİH BOYUNCA KULLANDIĞI ALFABELER
1-Göktürk (Orhun) alfabesi: Metinleri Orta Asya daki Orhun Nehri kıyısında bulunduğu için Göktürk veya Orhun ismi ile anılır. Orhun da yerleşen Türkler tarafından kullanıldığı için de Türük, Türk Alfabesi denir. Türklere mahsustur ve Esik Kurgan yazısına benzer. Hunlar, Göktürkler ve sathi olarak da Asya ve Avrupa ya yayılan Türk kavimleri, kullanmıştır. Bu alfabede resmin göze hitap ettiği ve ses haline geldiği açıkça görülür. Göktürk alfabesi otuz sekiz harften meydana gelir. Dördü sesli olup, sekiz sesi karşılar, gerisi sessizdir. Ayrıca ok, ko, uk, ku, ük, kü, nç, nd, gibi heceler ayrı harflerle gösterilmiştir. Sesli harfleri, sessizler okutur. Sağdan sola doğru yazılır. Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan hatırasına yazılıp, dikilen Orhun Abideleri bu alfabenin şaheser numunesidir. Bunlar ayrıca Türkçe'nin bilinen ilk yazılı metinleridir.
2-Uygur alfabesi: Göktürklerden sonra Türkistan da devlet kuran Uygurlardan adını alır. Uygurlar ve Türkistan daki Türkler kullandı. On sekiz işaretten meydana gelir. Dördü sesli, gerisi sessizdir. Harfler umumiyetle birbirine bitişiktir, çok defa başta, ortada ve sonda olmak üzere üç şekli vardır. Sağdan, sola doğru yazılır. Sekizinci asırdan, on ikinci asra kadar yaygın, on beşinci asra kadar mevzii bir şekilde görülür. Bu yazının kâtiplerine, bakşı, bakşıgeri veya serbahşı adları da verilmiştir.
3-Arap-İslam alfabesi: Türklerin topluca İslamiyet'i kabulünden, yani 10. asırdan sonra geniş bir sahada bütün Türk-İslam devletleri tarafından kullanıldı. Arap Alfabesi yirmi sekiz harf olmasına rağmen Türklerin kullandığı İslam harfleri otuz bir ile otuz altı harften meydana gelir. Sağdan sola doğru yazılan bu alfabe, bütün Türklüğü kucaklamış ve Türkçe'nin çeşitli lehçelerinde, pekçok kitap, kitabe yazılmıştır. Muazzam ve kesintisiz abidevi eserler bu alfabe ile verildi. Türkiye, İslam alemi ve dünyanın her yerindeki kütüphane ve kitapseverlerin kitaplıklarında İslam harfleriyle yazılmış milyonlarca Türkçe eser mevcuttur. Dünyanın en büyük ve muazzam arşivi, Türk - İslam alfabesiyle yazılan Türkçe evraklarla doludur.
4-Kiril alfabesi: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği hudutları içinde yaşayan Türkler tarafından kullanılmaktadır. Kiril Alfabesi, ihtiyari olmayıp, Rus ve komünist emperyalizmin zoraki tatbikidir. Komünist idare, Türklere tek bir alfabe kullandırmayıp, milli birliği bozmak için on sekiz Türk boyuna değişik işaretli alfabe kullandırmıştır. Sunî bir Slav alfabesidir. Otuz sekiz harftir. On biri sesli, gerisi sessizdir. Soldan sağa doğru yazılır. Kullanma alanı, Rusya daki Türkler içindir.
5-Latin alfabesi: Bu alfabe, 1925 yılında ilk defa Azeri Türklüğü tarafından kullanılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti nin kurulmasından sonra; 1928 de Türkiye de kullanılmaya başlandı. Günümüzde, Türkiye ve Avrupa Türkleri kullanır. Latin asıllı yirmi dokuz harften meydana gelir. Sekizi sesli, gerisi sessizdir. Türkler; Orhun-Türk, Uygur-Sogd, Arap-İslam, Kiril-Slav ve Latin alfabelerinden başka Sogd, Mani, Brahmi, Süryani, Rum, Slav vs. gibi alfabeleri de kısmen kullanmışlardır.
TURAN ALFABESİ
Yeni Orkun Alfabesinde 29 harf vardır. Bunların 8 tanesi sesli 21 tanesi ise sessiz harflerden oluşmaktadır. Köken olarak 6ncı yüzyılda kullanılan Orhun Alfabesidir.
Yeni Orkun harfleri kullanılarak yazılan metinde (günümüzde kullandığımız Latin harfleriyle yazımda olduğu gibi) harfler bitişmez, ayrı yazılır.
Cümleler, aralarına üst üste iki nokta koyulmak suretiyle birbirinden ayrı yazılır. Bunun dışında virgül yerine tek bir nokta işareti kullanılır. Yazı (Arap ve Fars abecesindeki gibi) sağdan sola yazılır.
29 Harften oluşan Yeni Orkun Alfabesi
SOGD UYGUR ALFABESİ
ARAP ALFABESİ
MİLLİ MARŞIMIZ (1)
OSMANLI -TÜRKÇE LÛGAT (1)
OSMANLI ARŞİVİ' NDEN RIK`A BELGELER (1)
OSMANLI TÜRKÇESİ KAYNAK ESERLER (1)
OSMANLI TÜRKÇESİNDE MATBÛ VE RIK`A HARFLER (1)
OSMANLI TÜRKÇESİNDE RAKAMLAR (1)
OSMANLI TÜRKÇESİNDE TEMEL KÂİDELER (2)
OSMANLI ÖLÇÜ BİRİMLERİ (1)
OSMANLICA - ARAPÇA KLAVYE (1)
OSMANLICA İSİMLER SÖZLÜĞÜ (1)
OSMANLICA TERİMLER SÖZLÜĞÜ (1)
OSMANLIDA ZAMAN (1)
Arap alfabesi 28 harften oluşur. Osmanlıcada Arap harflerinin yanı sıra Farsçadaki p ( پ ), ç ( ﭺ ) ve ( ﮊ ) harflerini de kullanmışlardır. Bu 31 harfin dışında Türkçedeki ince g ünsüzünü belirtmek için kef harfine bir çizgi eklenerek gef, genizsi n ünsüzü için üç nokta eklenerek nef (sağır kef, kâf-ı nunî), lam ile eliften lamelif, hemze ile h harfinin ünlü şekli olan hâ-i resmiye harfleri oluşturulmuştur.
Osmanlıca sağdan sola doğru yazılır. Arap harflerinde temel ve küçük harf ayrımı yoktur. Noktalama işaretlerinde kesin kurallar bulunmamaktadır. Arap harfleri sözcüklerin başında, ortasında ve sonunda farklı biçimde yazılır. Bazı harfler (dal, zel, re, je, vav د , ذ , ر, ز, ژ, و ) bir sonraki harfle birleşmez.
Arap harflerinin Türkçedeki zengin ünlü sistemini karşılamada yetersiz
olduğu düşünülür. Örneğin Arap alfabesindeki elif (ﺍ ) Türkçedeki a ve e ünlüsünün karşılığıdır ya da Türkçedeki u, ü, o, ö ünlülerinin yerine Arapçada yalnızca ( ﻭ ) harfi vardır, bu aynı zamanda v ünsüzünün de karşılığıdır.
| Bilgisayarda osmanlıca |
Okunma Sayısı : 682
|
Bilgisayarımda Osmanlıca yazmak istiyorum ne yapmam lazım?
www.irfanmektebi.com/osmanlica sitesinden gerekli programı indirip kurmanız gerekiyor.
Osmanlıca klavyeye ihtiyacım var mı?
Hayır, gerek yok mevcut Türkçe klavyyenizi kullanabilirsiniz
Peki, dikkat etmem gereken bir durum var mı?
Sitede teferruatlı bir izah var. En çok dikkat edeceğiniz hususlar şunlardır:
Bildiğiniz gibi okutucu "ه", kendinden sonraki harf ile birleşmez. Bunun için okutucu "ه" harfinden sonra Shift tuşu ile beraber boşluk tuşuna basmanız gerekiyor. Sadece boşluk tuşuna basarsanız ayrı bir kelime gibi işlem görür.
Ayrıca "ى" ile biten bir kelime "ى" ile başlayan ek ile birleşmez. Bunun için yine Shift+boşluk tuşları kullanılmalıdır.
Dört tane hemze vardır. Bunlar, (ء) Hemze, (أ) Hemzeli Elif, (ؤ) Hemzeli Vav, (ئ) Hemzeli Ye olup, duruma göre gerekli olan harfi kullanmamız gerekiyor. Kelime ortasındaki hemze, (ئ) Hemzeli Ye ile kullanılır.
İnternette Osmanlıca öğrenebileceğim bir site var mı?
Evet, www.islamharfleri.com adında çok güzel bir site var. Hatta tamamen Osmanlıca bir bölümü de var. Ziyaret etmenizi tavsiye ederiz!
|
KİRİL ALFABESİ
Kiril Abecesi (Rusça: Кириллица Kirillitsa), yaygın olarak Slav dillerinin yazımında kullanılan abecedir. Adını ortodoks rahibi Kiril'den almış olmasına karşın, bu abeceyi gerçekte onun geliştirdiğine ilişkin kesin bilgi yoktur. Bir Makedon keşişi olan Kiril 9. yüzyılın ortasında bugün Kiril Abecesi olarak bilinen ve Rusya'da kullanılan bu abeceyi Bulgaristan' da geliştirdi. Aziz Kiril abeceyi hazırlarken Yunan alfabesini temel almış ve Yunanca'da bulunmayan bir takım Slav seslerini de buraya eklemişti.
Kiril Abecesini kullanan ülkeler:Beyaz Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Moğolistan.
Rusya'da bu abece ilk olarak Ortaçağın başlarında büyük yazı harfleri olarak kullanılmaya başlandı. El yazısı olan italik harfler ise daha sonra geliştirildi. 18. yüzyılın başlarında Büyük Peter Yunan harflerini çıkararak alfabeyi daha basit ve düzenli bir hale getirdi. 1918 yılında bir değişiklik daha yapılarak, alfabeden diğer gereksiz harfler çıkarıldı. Kiril Abecesi birçok Slav Ortodoks ülkesinde kullanımdadır. Ayrıca Türk Cumhuriyetleri'nden Kazakistan ve Kırgızistan tarafından da halâ kullanılıyor. Tablodaki slavsı olmayan harfler ise Türk-Kiril harfleridir. Başkortostan, Yakutistan gibi birçok Özerk Türk bölgelerinde de Kiril harfleri kullanılmaktadır.
Bilgisayarlarda Kiril Harfleri (çoğunlukla italik yazıldığında) düzgün gözükmeyebilirler. Bu yüzden alternatif biçimler oluşturulmuştur:
| а |
б |
в |
г |
д |
е |
ё |
ж |
з |
и |
й |
к |
л |
м |
н |
о |
п |
р |
с |
т |
у |
ф |
х |
ц |
ч |
ш |
щ |
ъ |
ы |
ь |
э |
ю |
я |
| а |
б |
в |
г |
д |
е |
ё |
ж |
з |
и |
й |
к |
л |
м |
н |
о |
п |
р |
с |
т |
у |
ф |
х |
ц |
ч |
ш |
щ |
ъ |
ы |
ь |
э |
ю |
я |
Bugünkü Rus Kiril Abecesi
Kiril
abecesi |
Türkçe
okunuş |
Benzer
sesler |
| А а |
A |
Anne |
| Б б |
B |
Balık |
| В в |
V |
Vazo |
| Г г |
G |
Gaf |
| Д д |
D |
Duman |
| Е е |
YE* veya E |
YEngeç,
bellEk |
| Ё ё |
YO* veya Ö |
YOnca,
bÖrek |
| Ж ж |
J |
Jaguar |
| З з |
Z |
Zaman |
| И и |
İ |
İsim |
| Й й |
Y |
boY |
| К к |
K |
Kale |
| Л л |
L |
daL,
eL |
| М м |
M |
Masa |
| Н н |
N |
Nar |
| О о |
O |
Omuz |
| П п |
P |
Para |
| Р р |
R |
Roman |
| С с |
S |
Saat |
| Т т |
T |
Tamam |
| У у |
U |
Ufuk |
| Ф ф |
F |
Fan |
| Х х |
H |
Halat |
| Ц ц |
TS |
yaTSı |
| Ч ч |
Ç |
Çam |
| Ш ш |
Ş |
Şapka |
| Щ щ |
ŞÇ (klasik);
ŞŞ (günümüzde) |
beŞ Şehir |
| ъ |
sert işaret |
- |
| ы |
I |
Iğdır,
mIzrak |
| ь |
yumuşak işaret |
- |
| Э э |
E |
Edirne |
| Ю ю |
YU* veya Ü |
YUlaf,
gÜzel |
| Я я |
YA* veya Azeri Ə |
YAsa,
gEldi |
LATİN ALFABESİ
TÜRKLERİN EN ÇOK KULLANDIKLARI ALFABELER
